‘Αντί Στεφάνου ‘ του Γιάννη Μακριδάκη Εκδόσεις: Εστία

Το επόμενο βιβλίο που θα διαβάσουμε είναι το "ΑΝΤΙ ΣΤΕΦΑΝΟΥ"του Γ. Μακριδάκη εκδόσεις ΕΣΤΙΑ 

Οι συνάντησή μας θα γίνει την πρώτη Τετάρτη του Φεβρουαρίου το πρωί στις 11.30 π.μ. στις 03/02/2016 στο χώρο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης του Διονύσου
 Πληροφορίες Κα Βαλσαμάκη τηλ. 2108150606  blog; vivliofiloidionysou.blogspot.gr

H Eυγενία Μακαριάδη εγραψε:

Ο Γιάννης Μακριδάκης γεννήθηκε το 1971 στη Χίο και σπούδασε μαθηματικά.

Βιβλία του:

"Aνάμισης ντενεκές",

"Η δεξιά τσέπη του ράσου",

"Ήλιος με δόντια",

‘’Λαγού μαλλί",

"Η άλωση της Κωσταντίας",

"Το ζουμί του πετεινού",  

΄΄Του Θεού το μάτι΄΄,

           κ. α.

Έχω  διαβάσει σχεδόν όλα τα βιβλία, του καλλιεργητή-συγγραφέα όπως ο ίδιος υπογράφει. Βιβλία μεστά, συμπυκνωμένα, γραμμένα με χιούμορ, όπως το «Αντί Στεφάνου» που σαν παραμύθι ξετυλίγει την ιστορία του νεκροθάφτη Στέφανου.

Εύστοχος ο τίτλος του βιβλίου, με διττή απόδοση, ή στέφανος από λουλούδια, ή Στέφανος το όνομα του νεκροθάφτη, η λέξη «αντί» βάζει τα πράγματα στη θέση τους.

Το κείμενο χωρισμένο σε δυο μέρη∙  στο πρώτο μέρος τριτοπρόσωπη αφήγηση και στο δεύτερο μέρος, όπου μας συστήνεται ο αφηγητής, πρωτοπρόσωπη. Η γλώσσα τρέχει σωστά, σε μεγάλες παραγράφους, γραμμένη σε απλή καθαρεύουσα (μικτή) υποδηλώνει τον μικροαστισμό των εκδηλώσεων μιας χωριάτικης κοινωνίας, που έχει υπόδειγμα τον μεγαλοαστισμό.

Ο συγγραφέας περιγράφει την μικρο-κοινωνία ενός ελληνικού νησιού, τα κληρονομημένα ήθη και έθιμά τους, που απλώνονται όχι μόνο στον τόπο τους (που στο κάτω-κάτω δικαιολογούνται), αλλά (σχεδόν) σ’ όλη την επικράτεια. Η φωνή του αφηγητή είναι του ίδιου φυσιολάτρη  συγγραφέα, που εμφαντικά, με τις μυθιστορίες και την αρθρογραφία του παρακινεί τον αναγνώστη μακριά από τον καταναλωτισμό που τον φθείρει, και πίσω στη φυσική, λιτή  ζωή και στις πατροπαράδοτες συνήθειες. Τονίζει την νοσογόνο κατανάλωση προϊόντων, παρασκευασμένων από τοξικά είδη, που πωλούνται σε φανταχτερές, ακριβές συσκευασίες, «καμακώνουν» τον καταναλωτή-πελάτη και πλουτίζουν εισαγωγείς, προμηθευτές και τραστ μεγαλομπακάληδων.  Κλείνει το μάτι με χιούμορ στην μικροαστική εμμονή, αλλά όχι αστεία,  και τραβάει στα άκρα το θέμα του τόσο, που ξεφεύγει του περιθωρίου. Η κάθε του φράση είναι μια ιδέα-ιδεολογία, που αποστομώνει τον αναγνώστη με επιχειρήματα και τον ταρακουνάει να ξαναφάει, όπως παλιά,  την μυρωδάτη και «ζαχαρένια» ντομάτα, τα ζαρζαβατικά και φρούτα, που δεν ψεκάζονται με δηλητήρια, ώστε να μην μολύνει το χώμα που θα θρέψει τους απογόνους του. Διακωμωδεί τον θαυμασμό μας στα νεκροταφεία που διαγκωνίζονται σε έκταση,  σε ποιότητα μαρμάρων των νεκρόσπιτων που σκεπάζουν άλειωτα  φαρμακωμένα σώματα, τσακισμένα αγρίως στα χέρια χημειοθεραπευτών.

Ας δούμε την ιστορία που μας περιγράφει ο συγγραφέας-αφηγητής.

Ο άεργος Στέφανος, μετά από παράκληση και χρηματοδότηση του θείου του Συλβέστρου εξ Αμερικής, ορίζεται νεκροθάφτης του νησιού του. Είναι γνωστό ότι είναι χορτοφάγος, και μάλιστα τρέφεται από ζαρζαβατικά που μόνος του καλλιεργεί. Εμπαίζεται  από τους συντοπίτες του, για τις οικολογικές τους ευαισθησίες, όταν γνωστοποιεί ότι και τα ανθρώπινα κόπρανα είναι καλό και θρεφτικό λίπασμα για τα φυτά, αφού βέβαια ο άνθρωπος τρέφεται από χορταρικά οικολογικά.

Η μόνη ταφή που προλαβαίνει να κάνει, είναι εκείνη της μητέρας του, γιατί στη συνέχεια απολύεται, όταν φυτεύει στον τάφο της  ξυλάγγουρα για να τα προσφέρει στο μνημόσυνό της, και τα λιπαίνει αφοδεύοντας στο χώμα τους.

Την ιστορία μάς την αφηγείται, στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, ο θεολόγος καθηγητής του νησιού, που υπερασπίζεται, κατ’ αρχάς, τον Στέφανο για τις κατηγόριες εναντίον του.

Τώρα, με το χέρι στην καρδιά θα έλεγα ΝΑΙ στο κείμενο και  ΟΧΙ εκτός κειμένου όπως στην αφόδευση του τάφου οποιουδήποτε και πολύ περισσότερο αγαπημένων προσώπων∙ θα συμπλήρωνα ούτε φτύσιμο κι ας είναι σπουδαίο το έργο του Μπορίς Βιάν «θα φτύσω στους τάφους σας». Επιχειρηματολογεί στο δικό μου «όχι» η καταπληκτική ταινία «Ο γιος του Σαούλ» του Ούγγρου σκηνοθέτη Λάζλο Νέμες και δείχνει τη μεγαλοσύνη του ανθρώπου (με το άλφα κεφαλαίο) και τέλος, αν θέλετε, είναι βάρβαρες οι πράξεις που  προκαλούν μίανση σε κάτι που έμεινε στην ιστορία και στη μικρή μας μνήμη.  

Σελ. 15:  ... Διότι η Πάτρα, εκ του Κλεοπάτρα... η επονομαζόμενη και Ξυλαγγούρω κάποτε, όταν ήταν ακμαία, υπό των ζηλοφθόνων γυναικών της μικράς νήσου, απεβίωσε αιφνιδίως σε ηλικία 66 ετών, πιθανότατα από ανακοπή καρδιάς σύμφωνα με τη γνωμάτευση του αγροτικού γιατρού, τρεις μόλις μέρες αφότου ανέλαβε καθήκοντα εντός νεκροταφείου ο μοναχογιός της. Έγειρε το κεφάλι της αριστερά σαν λαβωμένο πουλάκι, όπως καθόταν στο κατώφλι του σπιτιού της το απόγευμα της Δευτέρας 19^ης Μαϊου και ξεψύχησε ήσυχα. Σαν να αποκοιμήθηκε γλυκά κάτω από τον ανοιξιάτικο ήλιο. Είχε και ένα απολύτως εμφανές όσο και αινιγματικό μειδίαμα στα χείλη της, το οποίο αν και κατά κόρον ερμηνεύτηκε ως αδιάψευστο τεκμήριο του ότι έφυγε από τη ζωή ικανοποιημένη.....

Σελ. 17:  ... Οι πρώτες εντούτοις ώρες από την εκδημία της απέδειξαν περίτρανα ότι η παλαιά φημολογία συντηρούνταν τελικά σαν φλόγα έρπουσα καθ’ όλα αυτά τα χρόνια διότι υποδαυλιζόταν συνεχώς από διάφορες κυρίες, οι οποίες, έχοντας προφανώς υπόνοιες περί ενδεχόμενης απιστίας των συζύγων τους με τη νεαρή τότε χήρα Πάτρα δεν έπαψαν να φθονούν ποτέ, ουδέ νεκρή ακόμα. Προέβησαν λοιπόν εκείνο το απόγευμα του θανάτου της σε εικασίες διάφορες για να δικαιολογήσουν το νεκρικό μειδίαμα. Είπαν ότι το γλέντησε καλά στα νιάτα της και έφυγε χορτάτη.....


H Aρετή Καραμπελα έγραψε:

 Η ομάδα διχάστηκε απέναντι στο "Αντί Στεφάνου" του Γ.Μακριδάκη. Πολλά μέλη ξένισε η αποκαθήλωση των ειωθότων γύρω από τα έθιμα ταφής και η φαντασιουργός τόλμη του συγγραφέα να βάλει τον ήρωά του, Στέφανο να ριπαίνει τον τάφο της μητέρας του με τα ίδια του τα κόπρανα.

Με το φυσικό κόσμο του νησιού συναδελφώνεται το οικολογικό και αντιστασιακό φρόνημα του άλλοτε φερέλπιδος φοιτητή της Ιατρικής και νυν θιασώτη της ανατολικής φιλοσοφίας Στέφανου,στον οποίο εναντιώνονται όλοι πλην του σεμνού θεολόγου του Γυμνασίου, που δειλά συντάσσεται με τις ιδέες του.

Ο γλωσσοκεντρικός Μακριδάκης κέρδισε το στοίχημα της ιδιόμορφης λόγιας γλώσσας του, ποικιλμένης με στοιχεία της Δημοτικής, μέσω της οποίας χτίζει τις βαβελικές αντιθέσεις του ιερού και του γελοίου, της φύσης και του άστεως, του κανόνα και της απόκλισής του, της αποδοχής και της απόρριψης.

Περιπαικτικός και παιγνιώδης, συνενώνει στη νουβέλα του, την παράδοση με τη φύση και την κοινωνία με τις αντιθέσεις της, με αφορμή το βαρύ γεγονός του θανάτου, το οποίο γίνεται ανάλαφρο έως και κωμικό.